Valumat vzw voert in naam van alle aangesloten producenten en invoerders de verplichtingen i.v.m. de uitgebreide producentenverantwoordelijkheid op een collectieve manier uit. Dat betekent dat een deelnemer aan het Valumat-systeem zich geen zorgen meer hoeft te maken over zijn wettelijke verplichtingen. In ruil betalen zij een bijdrage à rato van het aantal matrassen die zij in België op de markt hebben gebracht.
In tegenstelling tot de meeste andere afvalstromen waarvoor er een aanvaardingsplicht geldt, zijn de eindverkopers van matrassen niet verplicht om de oude matrassen van hun klanten te aanvaarden. Dat is ook zo voor de tussenhandelaars en producenten of invoerders die matrassen verkopen aan een eindverkoper.
Dat komt omdat de betrokken sectoren en Valumat dit met de gewestelijke overheden zo hebben afgesproken en vastgelegd in de regelgeving.
De eindverkoper kan op vrijwillige basis afgedankte matrassen gratis in ontvangst nemen wanneer de consument een nieuwe matras koopt. Voor deze dienstverlening ontvangt hij een vergoeding van Valumat. Valumat zal de lijst van eindverkopers die vrijwillig oude matrassen inzamelen, bekendmaken op haar website en deze eindverkopers voorzien van het nodige communicatiemateriaal. De eindverkoper heeft een wettelijke verplichting om zijn klanten hierover te informeren.
Ook eindverkopers van matrassen die geen oude matrassen inzamelen van hun klanten hebben de wettelijk verplichting om hen te informeren waar ze met hun oude matrassen terecht kunnen. Valumat zal ook voor hen gepast communicatiemateriaal ontwerpen.
Consumenten kunnen gratis hun afgedankte matrassen kwijt op de recyclageparken. Valumat heeft met de intercommunales en gemeenten die de recyclageparken uitbaten afspraken gemaakt voor de financiering van de opslag, het transport en de verwerking van oude matrassen.
Zij kunnen ook gratis terecht bij eindverkopers die op vrijwillige basis oude matrassen inzamelen van klanten die bij hen een nieuwe matras aankopen.
Ook voor de professionele markt voorziet Valumat een vergoeding voor matrassen die zijn opgehaald door een door Valumat gehomologeerde inzamelaar. Valumat bepaalt jaarlijks dit forfaitaire bedrag in functie van de marktomstandigheden voor inzameling, transport en verwerking op dat moment.
Valumat reserveert een belangrijk deel van de milieubijdrage voor investeringen in ecodesign om te komen tot een makkelijk ontmantelbare en recycleerbare matras, zonder aan slaapcomfort in te boeten.